Eğer 1. bölüm olan “Kripto Piyasaların Kamburu Tether” yazısını okumadıysanız, şu anda okuduğunuz yazıyı bırakıp önce 1. bölüme göz atmanızı öneririm. Çünkü 1. bölümde yalnızca USDT’yi değil, “stablecoin” kavramının ne olduğunu ve nasıl çalıştığını da inceledik.
Stablecoin Devrimi
İnsanoğlu, değerli metal ve diğer varlıkları (midye, hayvanlar vs.) değiş tokuş aracı olarak kullandığı uzun bir dönemin sonunda, “banknot” olarak adlandırılan, para yerine geçen bir şey icat etti. Bu notlar, bankada tutulan değerli metal miktarını temsil ediyordu. Böylece insanlar, taşıması ve saklaması zor olan değerli metallerini bankalara emanet ediyor ve karşılığında bir not alıyorlardı.
Örneğin, 1600'lerin başında A kişisi, çarşıdaki at arabası dükkanından çok değerli bir at arabası satın almak istediğinde, at arabasının değeri olan 10.000 adet sikkeyi taşıyarak dükkana götürmek zorundaydı. 10.000 adet sikkenin saklanması da taşınması da büyük bir dertti. Bunun yerine, 10.000 adet sikke bankaya emanet edildiğinde ve karşılığında bu sikkelerin yerine geçecek bir banka notu alındığında, taşıma ve saklama zorluğu büyük ölçüde ortadan kalkıyordu. Bankacılık sisteminin doğuşu ve gelişmesi de temel olarak bu şekilde gerçekleşmişti. Daha sonra bu sistem devletler tarafından düzenlendi, belirli ölçüde değiştirildi ve şu anda içinde bulunduğumuz hale getirildi.
Şu anda cüzdanımızdaki nakit para yani banknot, bir kağıt parçası. Biz bu kağıt parçasını bankamatiğe yatırdığımızda, onu kredi kartıyla harcanabilen, internet alışverişlerinde kullanılabilen dijital paraya dönüştürmüş oluyoruz. Dijital para sistemi, 10.000 adet sikkenin banknot olarak temsil edilmesine benzer bir devrimi ortaya çıkarıyor.
10.000 adet sikkeyi banknotla temsil ettiğimizde, onu saklaması ve taşınması çok daha kolay bir hale getirmiştik. Fakat yine de elimizde fiziksel bir nesne olduğu için, bu nesneyi uzak mesafelere taşıyabilmek uzun zaman alıyordu. Zaman içerisinde, teknolojinin ve internetin gelişmesiyle elimizdeki bu banknotu dijital bir nesneye dönüştürdük. Yani banknotu, günler, saatler içinde dünyanın öteki ucuna transfer edilebilen bir varlık haline getirmiş olduk.
Fakat bu devrim süreci “dijital para” ile sınırlı değil. Blockchain teknolojisi ve kriptografinin birleşmesiyle, bu devrim sürecine yeni bir halka eklemiş oldu: Stablecoinler
Yani devrim sıralaması şu hale evrildi:
1- Metalin kağıda (banknota) dönüştürülmesiyle, metalin saklanmasını ve taşınmasını kolaylaştırdık. (Banknotun 5.000 km uzağa taşınması araba ile yaklaşık 2–3 gün)
2- Kağıdın dijital varlığa dönüştürülmesiyle, kağıtın saklanmasını ve taşınmasını kolaylaştırdık. (Dijital paranın farklı bir ülkeye transfer edilmesi, bankacılık saatleri içerisinde birkaç saat)
3- Dijital varlığın kriptografik varlığa dönüştürülmesiyle, dijital varlığın saklanmasını ve taşınmasını kolaylaştırdık. (Kriptografik paranın (stablecoinlerin) farklı bir ülkeye transfer edilmesi, kullanılan blockchainin kapasitesine göre birkaç saniye)
Stablecoin serimizin 3. bölümünde, bu devrimin parçalarından biri olan USDP ve BUSD’yi inceliyoruz.
USDP ve BUSD
New York merkezli Paxos şirketinin oluşturduğu Pax Dollar, fiat destekli bir stablecoin ve kısaltma olarak USDP’yi kullanıyor. BUSD ise yine Paxos şirketi tarafından, Binance için oluşturulmuş bir stablecoin.
BUSD’yi Paxos yönettiği için, USDP hakkında okuyacağınız her şey BUSD için de geçerlidir.
USDP ve BUSD’nin toplam piyasa değeri yaklaşık 13.3 Milyar USD. Bu piyasa değerinin büyük bir çoğunluğunu, Binance etiketinden olsa gerek, BUSD oluşturuyor.
USDP ve BUSD Rezervlerinin Durumu
Paxos şirketi New York merkezli olduğundan dolayı, New York Bankacılık Kanunlarına uymakla mükellef ve New York Finansal Hizmetler Departmanı (NYDFS) tarafından düzenleniyor. USDP ve BUSD rezervleri, FDIC sigortalı bankalarda tutuluyor. Ayrıca Withum adındaki özel bir denetleyici firma, her ay düzenli olarak Paxos rezervlerini denetliyor ve rezerv raporu yayınlıyor.
NYDFS, finansal piyasaların hızlı gelişimine karşı reformlar yapmak ve yatırımcıları sahtekarlıklardan korumakla görevli bir devlet dairesi.
FDIC, bankacılık sistemine olan güveni korumak amacıyla, mevduatlara sigorta sağlayan bir devlet dairesi.
Paxos’un yayınladığı rapora göre, 30 Haziran 2021 tarihinde rezervlerin:
%96'sını Nakit ve Nakit benzerleri
%4'ünü ABD Hazineleri
oluşturuyor.
Paxos Tarafının USDC ve USDT Eleştirileri
Paxos tarafından yayınlanan bir makalede, stablecoin piyasasının 2 büyük devine yöneltilen ağır eleştiriler var. Eleştirilerin temelinde “düzenleyiciler” ve “rezervlerin durumu” yatıyor.
Paxos, USDC ve USDT’nin NYDFS gibi bir düzenleyici kurum tarafından düzenlenmediğini ve bu iki stablecoinin rezervlerinin riskli varlıklardan oluştuğunu söylüyor. Ayrıca, bugün 1'e 1 dolar tarafından desteklendiklerini söyleseler bile, yarın bu söylemlerini değiştirmelerini engelleyen hiçbir kurum olmadığından, USDC ve USDT’nin sadece “lafta” stablecoin olduğu belirtilmiş
Paxos stablecoinlerinin 4 önemli özelliği vurgulanmış:
1- USDP ve BUSD’yi destekleyen rezerv değerinin, toplam USDP ve BUSD değerine eşit ya da daha fazla olduğu,
2- Düzenleyicilerin bu rezervleri denetlediği,
3- Rezervlerin, FDIC sigortalı banka hesaplarında ya da ABD Hazinesi olarak tutulduğu,
4- Rezervlerin, Paxos şirketinin kurumsal varlıklarından tamamen ayrı tutulduğu, New York Bankacılık Kanunları gereği iflastan korunduğu
belirtilmiş..
Sonuç
Paxos, senelerce itBit kripto para borsasını yönettikten sonra, şirketin amacını “blockchain geliştirmeleri” üzerine yoğunlaştırmış ve stablecoin alanında hizmet vermeye başlamış. Resmi kurumlar tarafından denetleniyor ve düzenleniyor olmaları güven verici. Binance tarafından tercih edilmeleri de kendileri için büyük bir artı. USDP ve BUSD’yi güvenebileceğim stablecoinler listesine ekledim..
Not: USDP kısaltmasını kullanan bir stablecoin daha var, bu yazıda Paxos’un oluşturduğu USDP’den bahsedilmiştir.
Stablecoin serisi devam edecek, okuduğunuz için teşekkürler.
Konu hakkında detaylı bilgi edinebileceğiniz sayfalar için tıklayın:
